Herkomstetikettering van levensmiddelen
Herkomstetikettering van levensmiddelen
Vanaf april 2020 dienen de nieuwe regels over herkomstetikettering doorgevoerd te zijn.
Wat betekent dit voor voorverpakte producten? Diverse punten dienen bepaald te worden, zodat duidelijk wordt of wijzigingen op de verpakking van toepassing zijn.
Het land van oorsprong?
Het land van oorsprong kan o.a terug gevonden worden in artikel 60 van Verordening (EU) nr. 952/2013. Levensmiddelen die geheel uit 1 land of gebied komen, hebben dat land of gebied als oorsprong. Bij levensmiddelen die uit 2 of meer landen of gebieden komen, is het land van oorsprong het land of gebied waar de laatste ingrijpende, economisch verantwoorde verwerking of bewerking heeft plaatsgevonden.
Voorbeeld
Als in Nederland kaas wordt geproduceerd met Duitse melk, dan is Nederland het land van oorsprong van de kaas.
Plaats van herkomst?
De plaats van herkomst is de plaats waarvan het levensmiddel afkomstig is volgens de aanduiding op het etiket. De plaats van herkomst is niet hetzelfde als het land van oorsprong.
Aanduiding
Het woord ‘aanduiding’ is breder dan ‘benaming’, het omvat alle vermeldingen op een etiket, zoals vlaggen en landkaarten die verwijzen naar een specifiek land.
Ook nationale symbolen zoals bijv. een molen, een landschap of een klederdracht kan de consument opvatten als een aanduiding van de oorsprong of herkomst van het levensmiddel. Deze aanduidingen dienen meegenomen te worden de beoordeling.
Voorbeeld
Voorbeelden zijn Italiaanse koffie of Belgische chocolade, waarvan de koffiebonen en cacaobonen niet afkomstig zijn uit Italië of België. Italië en België zijn dan wel de plaats van herkomst van deze levensmiddelen.
Made in
Is de vermelding ‘made in (land)’ een verwijzing naar de oorsprong of herkomst?
Dat kan allebei.
Vermeldingen zoals ‘made in (land)’, ‘vervaardigd in (land)’ en ‘geproduceerd in (land)’ en ‘product of (land)’ zijn in principe vermeldingen van het land van oorsprong of de plaats van herkomst.
Bij het gebruik van deze termen zul je moeten nagaan of herkomstetikettering toegepast moet worden.
Welke vermeldingen zijn geen vermelding van het land van oorsprong en/of de plaats van herkomst?
Er zijn verschillende vermeldingen op een etiket mogelijk waarvoor geen vermelding noodzakelijk is.
Voorbeelden zijn:
- In de EU geregelde ‘oorsprongsbenamingen’, zoals beschermde benamingen (Gouda Holland)
- De naam, handelsnaam en het adres van de exploitant van een levensmiddelenbedrijf die op het etiket moeten staan
- Geregistreerde merken (tijdelijk uitgezonderd)
- Vermeldingen als ‘verpakt in’ of ‘geproduceerd/vervaardigd door X voor Y’
- Vermeldingen van ‘soort’, ‘type’, ‘stijl’, ‘recept’, ‘geïnspireerd door’ of ‘à la’ gevolgd door een geografische vermelding als zij verwijzen naar een recept of naar specifieke kenmerken van het levensmiddel of het productieproduct.
Verplichte en vrijwillige herkomstetikettering
Wanneer is herkomstetikettering verplicht?
Verplichte herkomstetikettering houdt in dat het land van oorsprong of de plaats van herkomst van het levensmiddel moet worden vermeld:
- Als weglating daarvan de consument kan misleiden over het werkelijke land van oorsprong of de plaats van herkomst van het levensmiddel. Dit komt vooral voor als informatie bij of op het etiket een ander land van oorsprong of plaats van herkomst impliceert, bijvoorbeeld Goudse kaas geproduceerd in Duitsland;
- Voor vlees van varkens, schapen, geiten of pluimvee dat vers, gekoeld of bevroren is
Op Europees niveau is een discussie gaande over wel/niet verplichte herkomstetikettering voor andere levensmiddelen zoals melk en onverwerkte levensmiddelen.
Wat is vrijwillige herkomstetikettering?
Vrijwillige herkomstetikettering is van toepassing als het land van oorsprong of de plaats van herkomst van het levensmiddel vrijwillig wordt vermeld en deze niet gelijk is aan het land van oorsprong of de plaats van herkomst van het primaire ingrediënt
Voorbeeld: boter
Op het etiket van boter staat een Nederlandse vlag en deze boter is geproduceerd met room uit België.
Indien gekozen wordt voor vrijwillige herkomstetikettering, dan dien je aan een aantal regels te voldoen. Welke regels dit zijn? Deze kun je terugvinden op de NVWA site. Of neem contact met
Lettergrootte
De vermeldingen van vrijwillige herkomstetikettering moeten minimaal in een lettergrootte van 1,2 mm (of 0,9 mm als het grootste oppervlakte kleiner is dan 80 cm2). De herkomstinformatie over het primaire ingrediënt dient in een lettergrootte van minimaal 75% van de x-hoogte van de herkomstinformatie van het levensmiddel vermelden.
Mag het land van oorsprong als afkorting vermeld worden?
Het land van oorsprong moet in woorden worden vermelden. Een afkorting als ‘UK’ of ‘USA’ mag alleen gebruikt worden als deze begrijpelijk is voor de consument.
Misleiding mag niet!
Bij herkomstetikettering moet je ook voldoen aan de andere eisen uit Verordening (EU) Nr. 1169/2011 en in het bijzonder aan het verbod op misleiding. Hierbij moet je de hele verpakking in aanmerking nemen, omdat consumenten naar het hele etiket kijken.
Plan van aanpak
Een wetgeving die je per verpakking en etiket dient te beoordelen. Vergeet de receptuur hierin niet mee te nemen! Verifieer je etiket en verpakking waarbij je vastlegt waarom je een bepaalde keuze hebt gemaakt. Wel zo handig bij een NVWA inspectie!