Voedselfraude
Door diverse voedselschandalen komt er steeds meer aandacht voor voedselfraude.
Maar wat is voedselfraude eigenlijk?
Voedselfraude kan mogelijk ook resulteren in gevaren voor de volksgezondheid.
Bij Foodfraude wordt uitgegaan van fraude door opzettelijke veranderingen aan voedingsmiddelen die door de buitenwereld aangebracht kunnen worden om financiële redenen/economisch gewin.
Dit alles met als motivatie hier een financieel voordeel mee te behalen.
Wat zegt de NVWA over voedselfraude
Voedselfraude is de overtreffende trap
Voedselfraude is, in tegenstelling tot misleiding, geen juridisch begrip. Het is een term die gebruikt wordt voor ernstig, opzettelijk, illegaal gedrag rond voedsel, gericht op economisch gewin. In de Staat van Voedselveiligheid leggen we uit dat er verschillende vormen van voedselfraude zijn. Sommige daarvan, zoals vervanging van een ingrediënt, of onjuiste vermelding van productiewijze of herkomst, lijken erg op misleiding. Voedselfraude omvat echter vaak meer dan alleen de misleidende informatie naar de consument. De paardenvlees affaire in 2013 maakt dit sprekend duidelijk. Een toeleverend bedrijf – de fraudeur – vermengde paardenvlees met rundvlees en verkocht het aan vleesproducenten. Deze producenten verkochten de producten, zoals lasagne en hamburgers, als 100% rundvlees. De producten hadden dus een misleidend etiket, hoewel de fabrikanten van de lasagne of andere verkopers daar vermoedelijk niets vanaf wisten.
Voedselfraude is: opzettelijk, illegaal gedrag rond voedsel, gericht op economisch gewin.
Zoek de verschillen…én de overeenkomsten
Een belangrijk verschil is dus dat voedselfraude altijd gaat om opzettelijk gedrag, terwijl misleiding ook onbewust kan gebeuren. Een ander verschil is dat voedselfraude zich eerder in de keten kan afspelen;
(bovenstaande tekst is van de NVWA site)
Redenen
Er zijn een aantal redenen waarom voedselfraude steeds meer voorkomt.
• De productieketens worden complexer, minder transparant en het is minder inzichtelijk met wie je zakendoet
• Er is een grote vraag op de markt naar een product en de producent wil daaraan voldoen ongeacht de aan-, afwezigheid van een grondstof
• Gemakkelijke en goedkope manier om geld te verdienen.
Preventie en bestrijding vraagt om een integrale aanpak
Vulnerability Assessment Control Critical Points
Om de kans op voedselfraude te minimaliseren is het belangrijk om een Vulnerability Assessment/ (kwetsbaarheidsanalyse) (VACCP) uit te voeren. Hiermee beoordeel je de kwetsbaarheid in de productieketen. Aan de hand van deze VACCP analyse worden de kritische punten in het proces beoordeeld. Vervolgens kunnen maatregelen vastgesteld worden. Er is een gratis tool ontwikkeld, (food fraud vulnerability assessment tool door SAFE* en PwC in samenwerking met Universiteit Wageningen) die kan helpen met het opzetten van een VACCP analyse.
Preventie en bestrijding van fraude vraagt van bedrijven een integrale aanpak.
Vanuit het Global Food Safety Initiative (GFSI) heeft de voedingsindustrie zichzelf ook strengere eisen opgelegd.
Voedselfraude is o.a. in BRC versie 7 als eis opgenomen.
HACCP is gericht op voedselveiligheid en is vaak een samenwerking tussen de kwaliteitsdienst, inkoop, productie en technische dienst. Fraude heeft te maken met “geld”.
Daarom is het van belang dat naast bovenstaande afdelingen, ook de financiële afdeling bij het opstellen van deze analyse wordt betrokken.
Hogere boetes en meer inspecties
Door de schandalen in de afgelopen jaren, zijn er door verschillende instanties maatregelen getroffen.
Het kabinet heeft eind december 2015 aangekondigd hogere boetes op te willen leggen aan bedrijven die frauderen.
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) zal meer onderzoek uitvoeren om fraude op te sporen en aan te pakken. Hiervoor zijn begin 2016, 24 rechercheurs aangesteld. Het is de bedoeling van het kabinet om vanaf juni 2016 de boete voor fraude te verhogen naar 10% van de jaaromzet.
Consumentenbond
Diverse instantie, zoals o.a. de Consumentenbond, hebben een meldpunt waar ondernemers en werknemers terecht kunnen als ze vermoeden dat er voedselfraude plaatsvindt.
Om inzicht te krijgen in voedselfraude zijn er veel site beschikbaar, zoals:
Rasff portal
Nvwa.nl
EFSA
EVMI.nl
Foodlog.nl